![]()
ΟΙ ΠΑΝΔΗΜΙΕΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΙΣΤΟΡΙΑ.Καθηγητής Ψυχιατρικής Νικηφόρος ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ
Οι μολυσματικές ασθένειες, που επί χιλιετίες εξολόθρευαν μαζικά τους ανθρώπους, είτε κατά κύματα, όπως η πανώλη, η χολέρα και οι ιογενείς λοιμώξεις, είτε συνεχώς και σταθερά, όπως η φυματίωση και η σύφιλη, διαμόρφωναν και διαμορφώνουν στον πληθυσμό, μια παρανοϊκή ατμόσφαιρα, ένα ιδιαίτερα βαρύ ψυχολογικό κλίμα, ικανό να πυροδοτήσει καταστροφικές συμπεριφορές στη διαπροσωπική ζωή και να απεξαρθρώσει τον κοινωνικό ιστό, τις πολιτισμικές τάσεις, την οικονομική δραστηριότητα, ακόμη και να διαμορφώσει την πορεία ιστορικών γεγονότων.
Ο άνθρωπος, όταν είναι στο έλεος μιας τέτοιας νόσου, ανυπεράσπιστος, έρμαιο της άγνοιας, αντιδρά με φόβο και αγωνία. Από τη μια καταλαμβάνεται από πανικό όταν ανακαλύψει και την παραμικρή –πραγματική ή φαντασιωσική– ένδειξη ότι πάσχει από τη νόσο και από την άλλη αντιδρά με φρίκη και αποστροφή προς εκείνους που υποψιάζεται ότι είναι φορείς της. Πανώλη, σύφιλη, ευλογιά, φυματίωση, Ισπανική γρίπη, AIDS, SARS, COVID-19 όλες αυτές οι επιδημίες προκάλεσαν εντυπωσιακές νοσοφοβικές αντιδράσεις, που σε κοινωνικό επίπεδο εκδηλώθηκαν με φαινόμενα αποδιαπόμπευσης και ρατσισμού. Τα θεραπευτικά σχήματα, καθώς οι ιατροί δεν μπορούσαν να κατανοήσουν και να αντιμετωπίσουν τη νόσο, καθορίζονταν από αμάθεια, άγνοια, δεισιδαιμονία, απελπισία των ασθενών, φαινόμενα που κάποια από αυτά και σήμερα είναι διαδεδομένα. Σε κάθε περίπτωση, η προσπάθεια της κοινωνίας να ερμηνεύσει την αιτία μιας επιδημίας οδηγούσε κατ’ ανάγκη σε μυθεύματα, αναλόγως της εποχής. Κατά την περίοδο των μεγάλων επιδημικών κυμάτων στο παρελθόν, οι πρακτικές της μαγείας, της ονειρομαντείας και της αστρολογίας γνώρισαν άνθιση και διαδόθηκαν στις πλατιές μάζες, ενώ στους κύκλους των επιστημόνων και των ευγενών εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για την αλχημεία και τον αποκρυφισμό.
Η φοβία του θανάτου, μέσα από τα κύματα τυφλού πανικού που πυροδοτεί, είναι δυνατόν να αποδιοργανώσει τη ζωή του ασθενούς και να αχρηστεύσει τις προσπάθειες των άλλων για καλύτερη φροντίδα του.Η στάση των άλλων συνοψίζεται στη λέξη «απομάκρυνση». Η λοιμώδης νόσος καθιστά τους μολυνθέντες, ανέγγιχτους και απόβλητους. Πολλοί πάσχοντες πεθαίνουν μόνοι. Οι οικογένειες τους βρίσκονται αντιμέτωπες με μια αντιφατική κατάσταση. Από τη μια η αγάπη τους προς τον άρρωστο και από την άλλη ο κίνδυνος τού να είναι πρόσωπα του στενού περιβάλλοντός του. Προβλήματα ενδέχεται να προκαλούν και οι ίδιοι οι ασθενείς, όπως η τάση επιμόλυνσης των άλλων, συχνή στους φυματικούς και στους πάσχοντες από AIDS.
Ο ΛΟΙΜΟΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ή «σύνδρομο του Θουκυδίδη» μπορεί να θεωρηθεί ως αρχετυπικό και άρτιο παράδειγμα μελέτης όλων των ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων κάθε επιδημίας μέχρι σήμερα. Η επιδημία εκδηλώθηκε στην Αθήνα κατά το 2ο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου, το 430 πΧ, προερχόμενη από το λιμάνι του Πειραιά. Οι Αθηναίοι υποχώρησαν εντός των τειχών και βασίστηκαν στην υπεροπλία του στόλου τους για να λαμβάνουν τις προμήθειες τους. Η στρατηγική αυτή είχε ως συνέπεια την συγκέντρωση μεγάλου πλήθους κατοίκων της υπαίθρου εντός της πόλης. Στις συνθήκες αυτές ο λοιμός εξαπλώθηκε ταχύτατα. Προκάλεσε τον θάνατο του 1/3-1/4 των κατοίκων, ανάμεσα στους οποίους του ίδιου του Περικλή και των μελών της οικογενείας του. Η εξουσία της πόλης αναλήφθηκε από ανίκανους αντικαταστάτες. Οι μαρτυρίες του Θουκυδίδη είναι ανεκτίμητες για την μελέτη του γεγονότος, καθώς ο ίδιος ήταν αυτόπτης μάρτυρας, είχε μολυνθεί, και επέζησε. Αναφέρει πως η νόσος προέρχονταν από την Αιθιοπία και πέρασε στον ελληνικό κόσμο μέσῳ Αιγύπτου και Λιβύης . Ηταν τόσο τρομερή, ώστε κανείς δεν θυμόταν κάτι παρόμοιο κατά το παρελθόν και οι ιατροί είχαν ένα πολύ δύσκολο έργο αφού δεν γνώριζαν πως να την αντιμετωπίσουν, και συνήθως πέθαιναν πρώτοι λόγῳ της επαφής με τους ασθενείς. Οι άνθρωποι εμφάνιζαν αιφνίδια πονοκέφαλο, ισχυρό πυρετό και ερεθισμό των ματιών. Στόμα, γλώσσα και φάρυγγας γίνονταν αιματώδη, η εκπνοή αφύσικη και δυσώδης. Ακολουθούσαν φτερνίσματα, βραχνάδα και ισχυρός βήχας. Στο σώμα εμφανίζονταν εξανθήματα. Οι περισσότεροι πέθαιναν την εβδόμη ή ενάτη ημέρα από την εκδήλωση της ασθένειας. Όσο για τους σκύλους και τα πτωματωφάγα όρνεα, που έτρωγαν άταφα ανθρώπινα πτώματα, ψοφούσαν και εκείνα. Ηταν πολύ μεγάλη μεταδοτικότητα της νόσου και αυτοί που φρόντιζαν τους ασθενείς ήταν οι πιο ευάλωτοι. Έτσι πολλοί πέθαναν απολύτως μόνοι καθώς κανένας δεν τολμούσε να διακινδυνεύσει την φροντίδα τους. Οι νεκροί σχημάτισαν σωρούς από πτώματα, πολλά αφέθηκαν να αποσυντεθούν ή θάφτηκαν σε μαζικούς τάφους, άλλα αποτεφρώθηκαν, με τις πυρές να καίνε ακατάπαυστα με τα νέα πτώματα που προστίθονταν συνεχώς. Πλήρης ήταν η εξαφάνιση της κοινωνικής συνοχής και ηθικής. Οι κάτοικοι έπαψαν να να φοβούνται τους νόμους, σπαταλούσαν τις περιουσίες τους αλόγιστα γιατί ένοιωθαν πως ζούσαν ήδη υπό συνθήκες θανατικής ποινής. Κορυφώθηκαν οι ανέντιμες συμπεριφορές, η αισχροκέρδεια και η θρησκευτική αβεβαιότητα. Οι ναοί μετατράπηκαν σε χώρους γεμάτους με αρρώστους και νεκρούς. Δεισιδαιμονίες κυριάρχησαν. Θεωρήθηκε ότι ο λοιμός ήταν σημάδι πως οι θεοί ήταν με το μέρος της Σπάρτης. Πως ο Απόλλωνας, θεός της αρρώστιας και της ίασης, θα πολεμούσε μαζί με τους Σπαρτιάτες και μαζί τους θα ερχόταν ο θάνατος. Η Αθήνα δεν μπόρεσε ποτέ να ανακάμψει στο επίπεδο της ισχύος που διέθετε πριν από τον λοιμό και οδηγήθηκε στη λήξη του Ιστορικού της ρόλου.
Ακόμη δεν έχει ταυτοποιηθεί ο λοιμός. Ισως ήταν ξέσπασμα βουβωνικής πανώλους. Επανεκτιμήσεις των κριτηρίων σχετικά με τα συμπτώματα, έδωσαν πιθανότητες και σε άλλες νόσους όπως, τύφο, ευλογιά, ιλαρά, άνθρακα, λόγω του συνωστισμού χιλιάδων προσφύγων εντός των τοιχών μαζί με τα παραγωγικά τους ζώα. Ο αυξημένος κίνδυνος της μετάδοσης του ιού στους φροντιστές των ασθενών, είναι χαρακτηριστικό όλων των ιογενών λοιμώξεων.
ΠΑΝΩΛΗ.Ένα μεγάλο κύμα βουβωνικής πανώλους εμφανίστηκε κατά τη βασιλεία του Ιουστινιανού το 541-542 στην Παλαιστίνη και σε πέντε χρόνια επεκτάθηκε σε ολόκληρη την αυτοκρατορία, και στην Κωνσταντινούπολη, εξόντωσε δεκάδες εκατομμύρια και συνετέλεσε στην κατάρρευση των ανατολικών επαρχιών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που καταλήφθηκαν από τους Άραβες· ταυτόχρονα, η πανδημία προκάλεσε σκλήρυνση του κράτους, το οποίο, επιδόθηκε στη βίαιη μαζική εξόντωση μη χριστιανικών πληθυσμών προετοιμάζοντας το έδαφος για την μεταστροφή τους στον Ισλαμισμό που θα εμφανιζόταν σε λίγα χρόνια. Το 1347, ένα επίσης μεγάλο επιδημικό κύμα πανώλους, ο Μαύρος Θάνατος, αφάνισε το 1/3 των κατοίκων της Ευρώπης, οδήγησε σε ένα πρωτοφανές κύμα μυστικισμού και λαγνείας και συνετέλεσε στις εξεγέρσεις των χωρικών, που προανήγγειλαν τους αγώνες για ισότητα και δημοκρατία στην Ευρώπη. Η εγκατάσταση των λοιμοκαθαρτηρίων (λαζαρέτων) και η υποχρεωτική παραμονή σε αυτά των υπόπτων για διασπορά λοιμώδους νόσου ενίσχυσε τα αντανακλαστικά αυτοπροστασίας των υγιών και περιθωριοποίησης των «άλλων». Σε περίπτωση εισβολής λοιμογόνου παράγοντα, αν μετά την παρέλευση 40 ημερών (καραντίνα, quarantine) δεν αναφερόταν νέο κρούσμα ή θάνατος λοιμόβλητου, γινόταν καθαρισμός κατοικιών και ενδυμάτων και μετά παρέλευση άλλου τόσου χρονικού διαστήματος, και εφόσον η νόσος δεν υποτροπίαζε, δινόταν άδεια ελευθεροκοινωνίας. Κατά τη διάρκεια της επιδημίας οι κουρείς όφειλαν, επί ποινή θανάτου, να κλείσουν τα κουρεία τους. Στην Ελλάδα, αυτά τα μέτρα λαμβάνονταν από τις υγειονομικές υπηρεσίες των βενετοκρατούμενων περιοχών. Οι τουρκοκρατούμενες, στις οποίες τέτοια μέτρα δεν ίσχυαν, θεωρούνταν άκρως επικίνδυνες και όσοι ταξίδευαν σε αυτές υφίσταντο εξονυχιστικό έλεγχο.
ΧΟΛΕΡΑ. Είναι η πρώτη νόσος στην ιστορία της Ιατρικής που αναγνωρίστηκε ότι έχει σχέση με τρόπους λειτουργίας της κοινωνίας. Πυροδότησε μεταναστευτικά κύματα στην Αμερική κατά τον 19ο αιώνα. Το φθινόπωρο του 1854, μεγάλη επιδημία χολέρας έπληξε την Ελλάδα. Η «Ξένη» όπως ονομάστηκε, έφθασε στον Πειραιά από Γάλλους στρατιώτες που ήρθαν από την Κριμαία για να επιβάλλουν στην Ελλάδα την φιλοτουρκική αγγλο-γαλλική πολιτική. Στην Αθήνα προκλήθηκε μαζικός πανικός και ο κόσμος για να γλιτώσει έφευγε μακριά προς τα χωριά της Αττικής ή στα κοντινά νησιά. «Η Ιερά Οδός, η οδός Πατησίων, Κηφισιάς, του Μαραθώνος, κάθε δρόμος που έφερνε σ’ ένα χωριό της Αττικής ήτο γεμάτος από κάρρα, αμάξια, φορτηγά, ζώα, πεζούς, παντού μια ατέλειωτη αλυσίδα, που εσέρνουντο και σήκωνε παχύ, ουρανόψηλο τον κουρνιαχτό. Πολλοί δυστυχισμένοι, που δεν είχαν τις τρακόσιες ή τετρακόσιες δραχμές που είχε φτάσει το αγώι ενός αμαξιού έως εις τα περίχωρα, έφευγαν φορτωμένοι ολίγα ρούχα στον ώμο, ένα καλάθι με ψωμί στο χέρι, κι οι γυναίκες έσερναν τα παιδιά. Τριάντα χιλιάδες ψυχές είχαν τότε αι Αθήναι. Δεν έμειναν μέσα στην πόλι περισσότερες από οκτώ. Έτσι ήταν γραφτό να στήση στον άμοιρο, στον πολυβασανισμένο τούτο τόπο, το μαύρο τσαντήρι της, στριγγλιάρα γύφτισσα, η πρασινοκίτρινη αμαζόνα του θανάτου, η Επιδημία». Η περιγραφή αυτή στο διήγημά «Η Ξένη του 1854» του Εμμανουήλ Λυκούδη ζωγραφίζει με τον καλύτερο τρόπο την κοινωνική αναστάτωση και τον μαζικό πανικό που προκαλείται από ένα άκρως μεταδοτικό λοιμώδες νόσημα.
ΕΛΟΝΟΣΙΑ.Σχεδόν αποδεκάτιζε τον Ελληνικό πληθυσμό μέχρι τα μισά του 20ού αιώνα. Στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1920, τα κρούσματα ελονοσίας έφθαναν το ένα εκατομμύριο ετησίως. Η διανομή κινίνης δεν συνετέλεσε στην ουσιαστική περιστολή της νόσου και απεχθή σκάνδαλα νοθείας του φαρμάκου ταλάνιζαν την πολιτική ζωή και έριχναν κυβερνήσεις κατά τον μεσοπόλεμο.
ΕΥΛΟΓΙΑ. Ηταν μια φρικώδης νόσος που σκότωνε το 50% των θυμάτων της, ενώ όσοι επιζούσαν έφεραν στο πρόσωπό τους τις αναλλοίωτες δυσμορφίες που προκαλούσε. Η πρώτη καταγραφή της ανάγεται στον 16ο αιώνα π.Χ. στην Αίγυπτο, αλλά παραδόξως δεν περιγράφεται από τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους ιατρούς. Η πρώτη περιγραφή της σε ελληνικό κείμενο εμφανίζεται τον 6ο αι. τισιςνκοΧ. Μέχρι και τον 19ο αιώνα επηρέαζε καθοριστικά τις πολεμικές συρράξεις, αναλόγως του στρατεύματος που έπληττε, στο οποίο προκαλούσε μαζικό υστερικό πανικό. Οι Έλληνες ιατροί της Κωνσταντινούπολης Εμμανουήλ Τιμόνης και Ιάκωβος Πυλαρινός στις αρχές του 18ου αιώνα πρότειναν έναν τρόπο εμβολιασμού, τον οποίο λίγο αργότερα εισήγαγε τροποποιημένο στην Αγγλία ο Jenner. Από το 1750 περίπου επιβλήθηκε υποχρεωτικός δαμαλισμός στον γαλλικό στρατό, μέτρο που επεκτάθηκε στον γερμανικό και ακολούθως στους υπόλοιπους στρατούς της Ευρώπης, για να επεκταθεί σταδιακά και στον γενικό πληθυσμό. Το 1978, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ανακοίνωσε την πλήρη εκρίζωση της νόσου. Το 1990 αποκαλύφθηκε ότι στα εργαστήρια των μεγάλων δυνάμεων καλλιεργούνται άκρως επικίνδυνα στελέχη του ιού για πολεμική χρήση.
ΣΥΦΙΛΗ.Από τα τέλη του 15ου αιώνα μέχρι και τα μέσα του 20ού αποτέλεσε αληθινή μάστιγα της ανθρωπότητας. Σε αντίθεση με την πανώλη, τη χολέρα και την ευλογιά, που ενέσκηπταν κατά τρόπο επιδημικό σε ακανόνιστα χρονικά διαστήματα και αποχωρούσαν αργά ή γρήγορα αφού φόνευαν ταχέως τα θύματά τους, η σύφιλη έπληττε όλο και μεγαλύτερους αριθμούς ανθρώπων και θανάτωνε τα θύματά της κατά τρόπο τυραννικό, αφού πρώτα τα καθιστούσε ανάπηρα σωματικώς και πνευματικώς διά της προϊούσης γενικής παράλυσης ή της συφιλιδικής παραφροσύνης, όπως την αποκαλούσαν. Τους συφιλιδικούς ούτε οι λεπροί δεν τους δέχονταν στα ερημητήριά τους. Το πρώτο ξέσπασμα της νόσου έγινε το 1494/95 κατά την πολιορκεία της Ναπολης από τον γαλλικό στρατό. Ονομάσθηκε από τους ιταλούς «γαλλική νόσος» και από τους γάλλους «ιταλικό σπυρί». Ο περιορισμός των συναναστροφών μερικές φορές ήταν απόλυτος. Όταν ξέσπασε η επιδημία στο Παρίσι το 1497, οι κήρυκες σαλπιγκτές καλούσαν τους ξένους να αποχωρήσουν από την πόλη, γιατί αλλιώς θα αντιμετώπιζαν την αγχόνη, τους δε εντόπιους να κλειστούν στα σπίτια τους, ειδάλλως θα ρίχνονταν στον Σηκουάνα. Τότε πολλοί σοφοί την απέδωσαν στη συναστρία Διός, Άρεως, Ηλίου και Ερμού στον αστερισμό του Ζυγού, φαινόμενο που παρατηρήθηκε εκείνη την εποχή. Καμιά άλλη νόσος στην ιστορία δεν διαδόθηκε σε τόσο μεγάλο βαθμό όσο η σύφιλη κατά τους 4 αιώνες της κυριαρχίας της, κυρίως στην Ευρώπη, ίσως επειδή κατά τον αιώνα που προηγήθηκε της εμφάνισης της, ηΕυρώπη είχε εκτραχυνθεί σε έναν άνευ προηγουμένου έκλυτο βίο, συνέπεια της πανδημίας της πανώλους του 1347. Αλλά και η ίδια με τη σειρά της σταδιακά περιόρισε την αχαλίνωτη σεξουαλική ελευθεριότητα της Αναγέννησης. Επηρέασε σημαντικά την τέχνη.
ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ.Η φυματίωση, απασχόλησε την Ιατρική από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα. Μετά την ανακάλυψη της στρεπτομυκίνης έπαψε να είναι το μεγάλο ιατροκοινωνικό πρόβλημα που ταλαιπωρούσε την ανθρωπότητα επί χιλιάδες χρόνια και συρρικνώθηκε στις διαστάσεις μιας σοβαρής αλλά οπωσδήποτε, αν και όχι πάντοτε, θεραπεύσιμης νόσου. Υπολογίζεται ότι μέσα στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα περίπου 40.000 άτομα, ηλικίας από 15–35 ετών, πέθαιναν από φυματίωση κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Από άποψη κοινωνικής προέλευσης, οι πάσχοντες συνήθως προέρχονταν από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Η υπερβολική, αυστηρά πειθαρχημένη και ανθυγιεινή εργασία που επέβαλλε η εποχή της εκβιομηχάνισης και του άγριου καπιταλισμού στις εξαθλιωμένες εργατικές μάζες των αστικών κέντρων, όπου συνωστίζονταν για να εργαστούν κάτω από εξευτελιστικές εργασιακές και οικιστικές συνθήκες, ήταν σοβαρός παράγοντας καλλιέργειας της νόσου στους πτωχούς αστικούς πληθυσμούς. Επίσης, η νόσος έκανε θραύση και στους συγγραφείς και καλλιτέχνες, πράγμα που της προσέδιδε μια χαρακτηριστική και περίεργη αίγλη και ακτινοβολία. Η λογοτεχνία του 19ου αιώνα βρίθει από περιγραφές ανθρώπων που πεθαίνουν από φυματίωση σε κατάσταση μακαριότητας, ενισχύοντας την αντίληψη για τη «φθίση» ως μια εξευγενισμένη, «πνευματοποιημένη» νόσο και καθιερώνοντας τη ρομαντικοποίησή της στο κοινωνικό φαντασιακό.Χαρακτηριστική ήταν αδιαφορία των ασθενών προς ηθικούς κανόνες και κοινωνικούς περιορισμούς, επικίνδυνη απόρριψη των ιατρικών οδηγιών και ένας ισχυρός προσανατολισμός στην αναζήτηση σεξουαλικής ηδονής (spes phthisica). Η φθισιοφοβία ήταν συνήθης και αναμενόμενη αντίδραση σε μια τόσο απειλητική νόσο. Κοινωνική και διαπροσωπική απομόνωση του πάσχοντος, του «χτικιάρη», αποτελούσε σύνηθες φαινόμενο. Οι ιατρικές επισκέψεις γίνονταν τη νύχτα σε συνθήκες άκρας μυστικότητας και πολλοί ιατροί δίσταζαν να ανακοινώσουν την αλήθεια αναλογιζόμενοι τον φόβο, τον τρόμο και την πλήρη κατάρριψη του ηθικού που θα προκαλούσε στους πάσχοντες η διάγνωσή τους.
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (HIV, AIDS).Τα τελευταία 35 χρόνια ο κόσμος βρίσκεται υπό την απειλή μιας έρπουσας σεξουαλικής νόσου, της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας, η οποία, παρά τη χαμηλή και επιλεκτική μολυσματικότητά της, μέσα σε ένα κλίμα φόβου, δημοσιογραφικών υπερβολών και εσκεμμένα διαστρεβλωμένης ενημέρωσης, διαμορφώνει νέες συμπεριφορές και κοινωνικούς τρόπους, όχι μόνο στο πεδίο της σεξουαλικότητας αλλά ευρύτερα στον χώρο της τέχνης. Σε αντίθεση με τη φυματίωση, η οποία ήταν μια καταστροφική επιδημία με ισχυρή μολυσματικότητα, η οποία στην Ελλάδα σκότωνε 40.000 άτομα τον χρόνο, κυρίως στην ηλικία των 15–35 ετών, το AIDS σκοτώνει όχι περισσότερα από 40 άτομα τον χρόνο μέσης ηλικίας 40–55 ετών. Διαφορετικοί είναι οι μηχανισμοί επιμόλυνσης στους ομοφυλόφιλους, στους χρήστες τοξικών ουσιών ενδοφλεβίως, και στους πολυμεταγγιζόμενους αιμορροφιλικούς, που είναι οι ομάδες υψηλού κινδύνου. Τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα προκύπτουν από την αβεβαιότητα που κυριαρχεί στους επιστημονικούς κύκλους για τον χαρακτήρα και τη θεραπεία της νόσου και από τη στάση του κοινωνικού συνόλου προς τους νοσούντες, τους φορείς και τις ομάδες κινδύνου, πραγματικές ή φαντασιωσικές, που τείνει στον κοινωνικό εξοστρακισμό τους.Σοβαρό οικονομικό ιατρικό πρόβλημα είναι η εξοντωτική, για τους πτωχούς πληθυσμούς της Αφρικής που μαστίζονται περισσότερο από τη νόσο, κερδοσκοπία των φαρμακευτικών εταιρειών που εμπορεύονται τα λίγα και μερικώς αποτελεσματικά φάρμακα κατά της νόσου. Οι ασθενείς είναι κυριευμένοι από αισθήματα ενοχής για τις αιτίες που προκάλεσαν τη νόσο και για το συνοδό κοινωνικό στίγμα.Η στάση των άλλων προς τους ασθενείς έχει χαρακτηριστικά που κατά βάση πυροδοτούνται από τον φόβο της μόλυνσης και του κοινωνικού στιγματισμού. Η εισβολή του AIDS προκάλεσε πλήγματα στη σεξουαλική ελευθεριότητα, ωστόσο είναι τόσο μεγάλη η κοινωνική ρευστότητα που αυτό το φαινόμενο δεν οδήγησε σε λήψη περαιτέρω νομοθετικών μέτρων, αν και έχουν καταγραφεί σποραδικά εκδηλώσεις ισχυρής ρατσιστικής δυσανεξίας προς τους πάσχοντες, καθώς και προς τις συναφείς πρακτικές και τις ομάδες κινδύνου. Η σύγχρονη σεξουαλική βιομηχανία προωθεί μια πορνογραφική αντίληψη της σεξουαλικότητας, όπου οποιαδήποτε σεξουαλική προτίμηση επιτρέπεται και ικανοποιείται.
ΓΡΙΠΗ. Οι ορότυποι που έχουν επιβεβαιωθεί σε ανθρώπους, ταξινομημένοι σύμφωνα με τον αριθμό γνωστών ανθρώπινων πανδημικών θανάτων, είναι ο H1N1, ο οποίος προκάλεσε την Ισπανική Γρίπη το 1918 και την Γρίπη των Χοίρων το 2009. Ο H2N2, ο οποίος προκάλεσε την Ασιατική Γρίπη το 1957. Ο H3N2, ο οποίος προκάλεσε την Γρίπη του Χονγκ Κονγκ το 1968.Ο H5N1, ο οποίος προκάλεσε την Γρίπη των Πτηνών το 2004.Ο H7N7, και έχει συνήθιστο ζωονοσογόνο δυναμικό. Ο H1N2, ενδημικός στους ανθρώπους, τα γουρούνια και τα πουλιά. Η Ισπανική γρίπη εξελίχθηκε σε πανδημία η οποία εκδηλώθηκε το 1918 και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 25-50 εκατομυρίων ανθρώπων. Πιθανότατα προήλθε από την Άπω Ανατολή, ονομάστηκε όμως έτσι επειδή οι πρώτες αναφορές για την πανδημία εμφανίσθηκαν στον Τύπο της Ισπανίας. «Ο θάνατος επερχόταν από οξύ φλεγμονώδες πνευμονικό οίδημα, αιμορραγική πνευμονίτιδα ή πνευμονία με οξύ αιμορραγικό οίδημα. Παρατηρούνταν κυάνωση του δέρματος ιδιαίτερα γύρω από το πρόσωπο, στο στόμα, στον λαιμό και στα δάκτυλα. Τα πρώτα κρούσματα της εκδηλώθηκαν στη Γαλλία τον Απρίλιο του 1918 ανάμεσα στα βρετανικά συντάγματα που στάθμευαν στη Ρουέν και στο Βιμερέ. Καθώς μετακινούνταν τα στρατεύματα μετακινείτο και η ασθένεια. Τον Μάιο επεκτάθηκε στη Γαλλία, στην Ιταλία, στη Μεγάλη Βρετανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στη Γερμανία εισήλθε με τους αιχμαλώτους που είχε συλλάβει. Τον Ιούνιο έφτασε στις Ινδίες, τον Ιούλιο στη Νέα Ζηλανδία και τον Αύγουστο στη Νότιο Αφρική. Έως τον Ιανουάριο του 1919 η Αυστραλία κατόρθωσε να μην πληγεί λόγω μιας αυστηρής καραντίνας. Στις 10 Ιουλίου του 1918 160.000 κρούσματα έπληξαν το Βερολίνο. Στη Μεγάλη Βρετανία η γρίπη προκάλεσε τον θάνατο 220.000 ανθρώπων, στις Ηνωμένες Πολιτείες σημειώθηκαν πάνω από 550.000 θάνατοι, ενώ στην Ιαπωνία περί τα 250.000 θύματα και στις Ινδίες τα πέντε εκατομμύρια. Η επιδημία ήταν, μεταξύ και άλλων παραγόντων, ισχυρός πυροδότης της φοβερής πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής στην Ευρώπη και της κατάρρευσης του Αμερικάνικου χρηματιστηρίου το 1929.
Ο ιός COVID-19 εμφανίσθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο. Η ταχύτητα διασποράς του είναι μεγάλη και βρίσκεται ακόμη μακριά από την λήξη του ετήσιου κύκλου του. Η θνητότητα του απροσδιόριστη ίσως γύρω στο 2-3% αλλά μπορεί να αυξηθεί. Μέχρι τώρα έχει σκοτώσει πάνω από 3.000 ανθρώπους και έχει προκαλέσει, μέσα σε κλίμα ανόητου πανικού, πτώση της βιομηχανικής παραγωγής στην Κίνα, ρατσιστικές διαδηλώσεις στην Ουκρανία, αποκλεισμούς πόλεων και χωριών από επικοινωνία με τον έξω κόσμο στην Ιταλία, κατάρρευση του τουρισμού, ακυρώσεις ποδοσφαιρικών αγώνων, φεστιβάλ και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων, μεγάλη μαυρίλα στα χρηματηστήρια, κλείσιμο σχολείων και πανεπιστημίων και απίστευτη αισχροκέρδια.
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΜΟΝΗ ΣΑΣ!!
